Υπηρεσίες Διαμοιρασμού Διαδρομών “Ridesharing”

Ένας Καταλύτης για την Οικονομική και Κοινωνική Πρόοδο στην Αθήνα

Καθώς η Αθήνα ανακάμπτει από μια παρατεταμένη οικονομική κρίση και από τις επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19, αντιμετωπίζει αυξημένα επίπεδα κυκλοφοριακής συμφόρησης, ξεπερνώντας τα προ κρίσης επίπεδα. Ταυτόχρονα, το σύστημα Δημόσιων Συγκοινωνιών δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στην υψηλή ζήτηση αστικών μετακινήσεων, ενώ η αγορά ταξί παραμένει αυστηρά ρυθμισμένη. Σε αυτό το απαιτητικό πλαίσιο, οι καινοτόμες υπηρεσίες κινητικότητας μπορούν να προσφέρουν πιο αποτελεσματικές, ευέλικτες και οικονομικά προσιτές λύσεις μετακίνησης, ενώ παράλληλα μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση της απόδοσης του συστήματος Δημόσιων Συγκοινωνιών και ταξί.

Η εμφάνιση νέων υπηρεσιών κινητικότητας, που καθοδηγούνται από τις ταχείες εξελίξεις στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών και την αναπτυσσόμενη οικονομία διαμοιρασμού, έχει δημιουργήσει μια άνευ προηγουμένου πραγματικότητα στον τομέα των αστικών μεταφορών. Σε παγκόσμιο επίπεδο, μια ευρεία γκάμα υπηρεσιών κινητικότητας είναι διαθέσιμη στους καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών διαμοιρασμού διαδρομών “ridesharing”.

Οι υπηρεσίες “ridesharing” περιλαμβάνουν διάφορα μοντέλα, όπως οι υπηρεσίες μίσθωσης διαδρομών “ridehailing”, που παρέχουν τη δυνατότητα παραγγελίας εξατομικευμένου δρομολογίου με ιδιωτικής χρήσης όχημα από επαγγελματίες ή μη επαγγελματίες οδηγούς, μέσω πλατφόρμας και με δυναμικά μεταβαλλόμενο κόμιστρο. Από την άλλη, οι υπηρεσίες μίσθωσης διαδρομών με ταξί “e-hail  taxi” παρέχουν τη δυνατότητα παραγγελίας εξατομικευμένου δρομολογίου, μέσω πλατφόρμας και με σταθερή τιμολόγηση όπως καθορίζεται από τη νομοθεσία. Επιπλέον, μέσω των υπηρεσιών συνεπιβατισμού “ridepooling” προβλέπεται η κοινή χρήση μιας διαδρομής με άλλους μετακινούμενους-χρήστες της πλατφόρμας, σε ιδιωτικής χρήσης οχήματα. Οι υπηρεσίες μεταφοράς κατά παραγγελία “transport on demand” και τα εξελιγμένα εργαλεία σχεδιασμού διαδρομών προσφέρουν ευέλικτους, και οικονομικά προσιτούς εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης, ενισχύοντας τη προώθηση ενός πολυτροπικού συστήματος λιγότερο εξαρτημένου από την ιδιοκτησία ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτου.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Τομέας Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου πραγματοποίησε πρόσφατα μία ανάλυση αγοράς και κοινωνικο-οικονομική ανάλυση για την πλήρη ανάπτυξη υπηρεσιών “ridesharing” δυναμικής τιμολόγησης, με χρέωση σε πραγματικό χρόνο, στην Αθήνα. Εξετάστηκαν οι υπηρεσίες “ridesharing” που προσφέρονται από εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων και ταξιδιωτικά πρακτορεία, ως υπηρεσία εκμίσθωσης ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτων με επαγγελματίες οδηγούς, καταργώντας την ελάχιστη διάρκεια χρήσης και προ-κράτησης της υπηρεσίας με κυρίως διαδικτυακές κρατήσεις και ευθυγραμμίζοντας με τις πρακτικές της υπόλοιπης Ευρώπης. Σε αυτό το πλαίσιο, εξετάζονται και αναλύονται οι πιθανές ευκαιρίες που προκύπτουν από τις υπηρεσίες “ridesharing” για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Αθήνας.

Για το σκοπό αυτό, πραγματοποιήθηκε μια έρευνα δεδηλωμένης προτίμησης των Αθηναίων σχετικά με την εισαγωγή υπηρεσιών “ridesharing” στην πόλη. Τα αποτελέσματα της έρευνας αποκαλύπτουν ότι οι Αθηναίοι μετακινούμενοι δηλώνουν πολύ πρόθυμοι να χρησιμοποιήσουν υπηρεσίες “ridesharing”, στην περίπτωση διαθεσιμότητάς τους στην Αθήνα. Επιπλέον, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι Αθηναίοι θα μετατοπιζόντουσαν στις υπηρεσίες “ridesharing” κυρίως από ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητα (4,3%-5,3%) και σε πολύ μικρότερο βαθμό από τις Δημόσιες Συγκοινωνίες (2,2%-2,7%) και τα ταξί (0,7%-0,8%). Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι τα ταξί δεν φαίνεται να επηρεάζονται σημαντικά, γεγονός που αποδίδεται στην ήδη υψηλή ζήτηση για χρήση ταξί τα προηγούμενα έτη, που πλέον έχει φτάσει τα όριά της.

Η κοινωνικο-οικονομική ανάλυση, με έτος-στόχο το 2030, αξιολόγησε τα επενδυτικά και λειτουργικά κόστη για την εισαγωγή και λειτουργία υπηρεσιών “ridesharing” στην Αθήνα, και παράλληλα τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη σε όρους χρόνου ταξιδιού, κόστους λειτουργίας οχημάτων, οδικών ατυχημάτων και περιβαλλοντικής ρύπανσης. Η κοινωνικο-οικονομική ανάλυση καταλήγει στο ότι η εισαγωγή των υπηρεσιών “ridesharing” στην Αθήνα θα έχει σημαντικό θετικό αντίκτυπο στην κοινωνική ευημερία παρουσιάζοντας Εσωτερικό Βαθμό Απόδοσης (IRR) έως και 21% και Καθαρή Παρούσα Αξία (NPV) έως και 238 εκατ. ευρώ.

Συγκεκριμένα, με βάση την κοινωνικο-οικονομική ανάλυση και ανάλυση αγοράς μέχρι το 2030, η υιοθέτηση των υπηρεσιών “ridesharing” στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας αναμένεται να:

• προσελκύσει από 647.000 έως 772.000 καθημερινούς μετακινούμενους
• δημιουργήσει 17.400 έως 36.000 πλήρους και μερικής απασχόλησης θέσεις εργασίας
• μειώσει το χρόνο ταξιδιού με ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητα κατά 92-116 εκατ. ώρες
• μειώσει τις εκπομπές CO₂ κατά 71 έως 90 χιλ. τόνους
• εξοικονομήσει 29 έως 37 εκατ. λίτρα καυσίμων
• βελτιώσει την οδική ασφάλεια, μειώνοντας τους ελαφρά τραυματίες και νεκρούς έως και 130 και 20, αντίστοιχα
• εξοικονομήσει δημόσιους χώρους από 4,2% έως 5,3%