Το μείζον ζήτημα της οδήγησης από ηλικιωμένα άτομα έφερε ξανά στη δημόσια συζήτηση, το τραγικό τροχαίο που συνέβη το μεσημέρι της Τετάρτης στο Νέο Ψυχικό, όταν μία 88χρονη έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου της με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο οδηγός μιας μοτοσικλέτας και να τραυματιστούν τέσσερα άτομα, τα δύο εκ των οποίων σοβαρά.
Ο ισχύων Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ) ορίζει ότι η άδεια οδήγησης παύει να ισχύει στα 65 χρόνια. Από την ηλικία αυτή και μετά, οι οδηγοί πρέπει να ανανεώνουν το δίπλωμά τους ανά τριετία περνώντας από ιατρικές εξετάσεις, ενώ μετά τα 80 χρόνια η ανανέωση πρέπει να γίνεται ανά δύο έτη. Οι ιατρικές ειδικότητες, από τους οποίους πρέπει να εξεταστούν οι μεγάλης ηλικίας οδηγοί είναι τέσσερις: παθολόγος, οφθαλμίατρος, ωτορινολαρυγγολόγος και νευρολόγος.
Ο νέος ΚΟΚ, ο οποίος αναμένεται το προσεχές διάστημα να κατατεθεί στη Βουλή προς συζήτηση και ψήφιση, δεν περιλαμβάνει αλλαγές σε αυτό το ζήτημα, ενώ σε διεθνές επίπεδο, όπως επισημαίνουν οι συγκοινωνιολόγοι, δεν υπάρχει πλαφόν στην ηλικία οδήγησης ώστε μετά από κάποια ηλικία οι οδηγοί να απαγορεύεται να οδηγούν και να πρέπει να παραδώσουν το δίπλωμά τους.
Γεγονός είναι, πάντως, ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες δεν ακολουθούν τον ρυθμό μείωσης των θυμάτων από τροχαία των υπολοίπων ηλικιών εξακολουθώντας να χαρακτηρίζονται από αυξημένο αριθμό νεκρών. Μόνο το 2022 σκοτώθηκαν σε τροχαία 103 άνθρωποι ηλικίας 65 ετών και άνω με τον αριθμό των θυμάτων να είναι σταθερά πάνω από 90 όλα τα χρόνια από το 2012 και μετά. Στους αριθμούς αυτούς περιλαμβάνονται μόνον οι οδηγοί και όχι άλλα θύματα τροχαίων, πολλά εκ των οποίων είναι άνθρωποι άνω των 65 ετών, οι οποίοι άλλωστε συγκαταλέγονται και στους πλέον ευάλωτους χρήστες των οδών.
Αν και η ηλικία από μόνη της δεν οδηγεί αυτομάτως σε μη ασφαλή κυκλοφοριακή συμπεριφορά, καθώς οι άνθρωποι γερνούν, εμφανίζονται λειτουργικοί περιορισμοί και διαταραχές, όπως μειωμένες οπτικές ή ακουστικές ικανότητες, αυξημένοι χρόνοι αντίδρασης, δυσκολίες προσοχής, κλπ. Για παράδειγμα μελέτες και έρευνες σύγκρουσης έχουν δείξει ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία οδηγοί έχουν ιδιαίτερα προβλήματα με τη στροφή αριστερά στις διασταυρώσεις, κάτι που εξηγείται από το γεγονός ότι οι διασταυρώσεις είναι περίπλοκες καταστάσεις κυκλοφορίας που συνεπάγονται πίεση χρόνου και την ανάγκη διαίρεσης της προσοχής μεταξύ διαφόρων καθηκόντων.
Γερνά ο πληθυσμός, άρα και οι οδηγοί
Είναι ένα φαινόμενο πανευρωπαικό. Ο αριθμός των θυμάτων αυξάνεται ακολουθώντας την πορεία του δημογραφικού και την αύξηση του αριθμού των ηλικιωμένων οδηγών. Αυτό συμβαίνει στη χώρα μας παρά το γεγονός ότι η νομοθεσία είναι σχετικά πιο αυστηρή ελέγχοντας την κατάσταση των οδηγών κάθε 2 – 3 χρόνια και έχοντας προσθέσει την ειδικότητα του νευρολόγου.
Ωστόσο σαφής εικόνα για την ποιότητα των εξετάσεων, στις οποίες υποβάλλονται όσοι επιθυμούν να ανανεώσουν το δίπλωμά τους και την πιστότητα των αποτελεσμάτων τους δεν υπάρχει, καθώς ύστερα και από την κατάργηση των Δευτεροβάθμιων Επιτροπών Υγείας του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, αυτό δύσκολα μπορεί να ελεγχθεί.
Η ηλικία δεν είναι το μοναδικό κριτήριο για την ικανότητα οδήγησης. Δε σημαίνει απαραιτήτως ότι οδηγοί 60 ή και 50 ετών είναι μετά βεβαιότητας διαυγέστεροι και πιο ασφαλείς στο δρόμο. Λέμε στην Ευρώπη ότι έχουμε δύο κατηγορίες ηλικιωμένων συνοδηγών, όπως προκύπτει από αυτά που ζητούν κατά την ιατρική εξέταση οδηγών με την ίδια εικόνα: Αυτοί που ζητούν να παραμείνει ενεργό το δίπλωμα του οδηγού για να μη μαραζώσουν στο σπίτι και εκείνοι που φτάνουν να λένε <πάρτε>.
Σε επίπεδο αυστηροποίησης του θεσμικού πλαισίου, θα πρέπει να αναφέρεται με σαφήνεια στη νομοθεσία ότι από μία ηλικία και μετά, για παράδειγμα από τα 75 έτη, ο οδηγός θα μπορεί να κινείται μόνο μέρα και σε μια ακτίνα 50 χλμ από το σπίτι του, δηλαδή σε γνωστές διαδρομές: Περίπου ό,τι συστήνουμε και στους νέους οδηγούς.
Οι προτάσεις
Ως ένα πρόσθετο δίχτυ ασφαλείας, όχι μόνο για τους μεγαλύτερους, αλλά για το σύνολο των οδηγών, ο ίδιος προτείνει τη χρήση εφαρμογής τηλεματικής, την οποία χρησιμοποιούν ασφαλιστικές εταιρίες και στην Ελλάδα. Πρόκειται για μια εφαρμογή, η οποία ύστερα από κάποιες διαδρομές σου λέει πόσο καλός οδηγός είσαι και μάλιστα μετά τα αποτελέσματα, μπορείς να έχεις και κάποια μπόνους από τις εταιρίες. Αν μια εφαρμογή τηλεματικής γινόταν υποχρεωτική, θα βλέπαμε με αντικειμενικούς όρους την ικανότητα οδήγησης και αυτό θα μπορούσε να οδηγεί και σε αδυναμία ασφάλισης οχήματος που οδηγεί ο συγκεκριμένος οδηγός.
Άρθρο στο ethnos.gr τον Φεβρουάριο του 2025
Leave A Comment