Καθώς η Ελλάδα ανακάμπτει σταδιακά από την οικονομική αναταραχή σχεδόν μιας δεκαετίας, οι κυκλοφοριακές συνθήκες στην Αθήνα φαίνεται να επανέρχονται στην κατάσταση προ κρίσης. Ταυτόχρονα το αστικό σύστημα δημόσιων συγκοινωνιών αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις και η αγορά των ταξί παραμένει αυστηρά ρυθμισμένη συμβάλλοντας στη δημιουργία προνομιακών συνθηκών χρήσης των ΙΧ. Προς αυτή την κατεύθυνση, συνέβαλε και η πανδημία του COVID-19, κατά την οποία τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης οδήγησαν σε εκτεταμένη χρήση των ΙΧ. Σε αυτό το πλαίσιο, οι καινοτόμες υπηρεσίες κινητικότητας θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως μια αποτελεσματική εναλλακτική λύση στην εκτεταμένη χρήση του ΙΧ, σε συνδυασμό με τη βελτίωση της απόδοσης του αστικού συστήματος δημόσιων συγκοινωνιών.
Η εμφάνιση νέων υπηρεσιών κινητικότητας, τροφοδοτούμενη από τις σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις στο πεδίο των δεδομένων και των επικοινωνιών, καθώς και η διαρκώς διευρυνόμενη οικονομία του διαμοιρασμού (sharing economy), έχει δημιουργήσει μια πρωτόγνωρη πραγματικότητα στο χώρο των αστικών οδικών μεταφορών. Ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών κινητικότητας είναι διαθέσιμο στους μετακινούμενους παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένου του διαμοιρασμού/μίσθωσης διαδρομών, του κοινοχρησίας οχημάτων και του κατά παραγγελία προγραμματισμού των μετακινήσεων, οι οποίες παρέχουν ευέλικτες, άνετες και οικονομικά προσιτές επιλογές, προκαλώντας μια στροφή προς ένα πολυτροπικό μοντέλο, με περισσότερη κινητικότητα διαμοιρασμού και λιγότερη χρήση του ΙΧ.
Ο Τομέας Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου ολοκλήρωσε πρόσφατα μια κοινωνικο-οικονομική ανάλυση για την ανάπτυξη υπηρεσιών διαμοιρασμού διαδρομών, με χρέωση σε πραγματικό χρόνο, για την Αθήνα. Στο πλαίσιο αυτό, διερευνήθηκαν και αναλύθηκαν οι πιθανές ευκαιρίες οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της πόλης, που δημιουργούνται από τις υπηρεσίες διαμοιρασμού διαδρομών.
Για το σκοπό αυτό πραγματοποιήθηκε έρευνα δεδηλωμένων προτιμήσεων προκειμένου να αποτυπωθούν οι προτιμήσεις των Αθηναίων μετακινούμενων σε σχέση με την εισαγωγή υπηρεσιών διαμοιρασμού διαδρομών στην πόλη. H κοινωνικο-οικονομική ανάλυση και η ανάλυση επιπτώσεων έχει ως ορόσημα τα έτη 2025 και 2030 και εξετάζει δύο σενάρια: ένα σενάριο πλήρους αδειοδότησης (Σενάριο Α) και ένα μερικής αδειοδότησης (Σενάριο Β) για την επαρκή ρύθμιση υπηρεσιών διαμοιρασμού διαδρομών στην Αθήνα. Το Σενάριο Α υποθέτει ότι οι υπηρεσίες διαμοιρασμού διαδρομών παρέχονται από εταιρείες που ενοικιάζουν ιδιωτικά οχήματα με οδηγούς, ενώ το Σενάριο Β υποθέτει την αδειοδότηση αυτοαπασχολούμενων επαγγελματιών που προσφέρουν τις υπηρεσίες αυτές. Και τα δύο σενάρια, υποθέτουν ότι θα επιτρέπεται αποκλειστικά η ηλεκτρονική μίσθωση διαδρομής.
Τα αποτελέσματα της έρευνας αποκαλύπτουν ότι οι Αθηναίοι, όπως δηλώνουν, θα χρησιμοποιούσαν τις υπηρεσίες διαμοιρασμού διαδρομών στην περίπτωση που ήταν διαθέσιμες στην Αθήνα. Επίσης, τα αποτελέσματα της ανάλυσης επιπτώσεων δείχνουν ότι οι υπηρεσίες διαμοιρασμού διαδρομών θα μπορούσαν να προσελκύσουν από 603.000 έως 729.000 ημερήσιους χρήστες μέχρι το 2025, με αυτούς να αφήνουν κυρίως τα ΙΧ (4,3%-5,3%) και σε πολύ μικρότερο βαθμό τα ΜΜΜ (2,2%-2,7%) και τα ταξί (0,7%-8%). Είναι ενδιαφέρον ότι ενώ τα ταξί αποτελούν υποκατάστατο για τη λειτουργία των υπηρεσιών διαμοιρασμού διαδρομών, δεν φαίνεται να επηρεάζονται σημαντικά, γεγονός που αποδίδεται στη μείωση της ζήτησης για χρήση ταξί τα προηγούμενα χρόνια, η οποία και έφτασε στο χαμηλότερο όριό της.
Επίσης, η εισαγωγή υπηρεσιών διαμοιρασμού διαδρομών μπορεί εν δυνάμει να αποφέρει επιπλέον 17.700 θέσεις πλήρους απασχόλησης και 35.700 θέσεις μερικής απασχόλησης στη μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας έως το 2025. Η εξοικονόμηση του χρόνου μετακίνησης κυμαίνεται από 5,1% έως 6,5% ενώ στο Σενάριο μερικής αδειοδότησης η εξοικονόμηση κόστους του χρήστη μπορεί να ανέλθει έως και 7,4% σε σχέση με τις υπάρχουσες συνθήκες.
Η κοινωνικοοικονομική ανάλυση για την πλήρη ανάπτυξη των υπηρεσιών διαμοιρασμού διαδρομών στην Αθήνα, έχει χρονικό ορίζοντα 10 ετών. Για κάθε Σενάριο, εκτιμήθηκαν το κόστος επένδυσης και το λειτουργικό κόστος αναφορικά με τους οδηγούς που παρέχουν υπηρεσίες διαμοιρασμού διαδρομών καθώς και τα κοινωνικο-οικονομικά οφέλη όσον αφορά στο χρόνο διαδρομής, στα λειτουργικά κόστη του οχήματος, στην οδική ασφάλεια και στο περιβάλλον.
Η ανάλυση έδειξε ότι η εισαγωγή υπηρεσιών διαμοιρασμού διαδρομών στην Αθήνα έχει σημαντικό θετικό αντίκτυπο στην κοινωνική ευημερία. Ειδικά στην περίπτωση του Σεναρίου μερικής αδειοδότησης, η παροχή των υπηρεσιών αυτών είναι εξαιρετικά υποσχόμενη, καθώς εμφανίζει έναν υψηλό δείκτη EIRR 24% και θετική καθαρή παρούσα αξία 370 εκατ. € έως το 2030, αποδεικνύοντας την οικονομική βιωσιμότητα των υπηρεσιών διαμοιρασμού διαδρομών με την πάροδο του χρόνου στην Αθήνα. Επίσης, η υιοθέτηση μοντέλου διαμοιρασμού διαδρομών στην Αθήνα μπορεί να συμβάλλει στην μείωση εκπομπών CO2 έως και 121.500 τόνους και στην εξοικονόμηση 48 εκατομμυρίων λίτρων καυσίμων μέσα σε μια δεκαετία.
Συμπερασματικά, η εισαγωγή των υπηρεσιών διαμοιρασμού διαδρομών στην Αθήνα, με έναν επαρκώς ρυθμισμένο τρόπο, μπορεί να συμβάλει στην κοινωνική ευημερία σε σημαντικό βαθμό ενώ αναμένεται να επηρεάσει σε μικρό μόνο βαθμό άλλα υποκατάστατα μοντέλα αστικών μετακινήσεων. Τα ευρήματα αυτής της ανάλυσης θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα στην περαιτέρω συζήτηση για την ανάπτυξη των υπηρεσιών διαμοιρασμού διαδρομών στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, στο πλαίσιο δημιουργίας πιο πράσινων, ασφαλέστερων και έξυπνων πόλεων.
Άρθρο στην ιστοσελίδα Capital.gr τον Ιούνιο του 2022
Leave A Comment