Σε αντίθεση με πολλές άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, η Αθήνα υστερεί σε υποδομές, νοοτροπία και παιδεία. Μπορεί αυτό να ανατραπεί και με ποιους τρόπους;
Όχι, όμως, και η Ελλάδα. Όχι και η Αθήνα.
Η κυκλοφορία ποδηλάτων σε όλες τις ελληνικές πόλεις με εξαίρεση λίγες, όπως τα Τρίκαλα και η Λάρισα, είναι πάρα πολύ χαμηλή, γιατί αφενός δεν υπάρχει υποδομή για να υπάρχουν ποδηλάτες και αφετέρου δεν υπάρχουν ποδηλάτες για να υπάρχει υποδομή. Άρα βρισκόμαστε σε πρώιμο και υβριδικό στάδιο ανάπτυξης.
Τι εννοούμε όταν λέμε «ποδηλατόδρομος»;
Στη λέξη «ποδηλατόδρομος», ο περισσότερος κόσμος φαντάζεται έναν δρόμο αποκλεισμένο από κάθε άλλη κίνηση, με ειδική σήμανση και δάπεδο διαφορετικού από την άσφαλτο χρώματος, όπου κυκλοφορούν αποκλειστικά και ανεμπόδιστα ποδήλατα. Δεν πρόκειται ακριβώς για παρανόηση, αλλά για ένα εγχείρημα που στις σύγχρονες πόλεις δεν είναι ούτε εφικτό ούτε βιώσιμο. Ποδηλατόδρομος νοείται ένα δίκτυο διαδημοτικό, κατά τόπους μεικτής κυκλοφορίας, κατά τόπους αποκλειστικής κυκλοφορίας ποδηλάτων, που εξυπηρετεί τον πολίτη όχι μόνο ψυχαγωγικά, αλλά και πρακτικά, ώστε να κάνει τις δουλειές του ή να μεταβαίνει στην εργασία του.
Η Αθήνα δεν διαφέρει από άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Οι συγκοινωνιολόγοι, και εδώ στο ΕΜΠ, έχουμε μελετήσει ένα πλήρες δίκτυο ποδηλατόδρομων. Για την Αθήνα συγκεκριμένα έχουμε μελετήσει δίκτυο πολλών χιλιομέτρων, το οποίο αποτελείται από πολλές διαφορετικές οδούς. Σε κάποιες οδούς, μια λωρίδα θα μετατραπεί από αυτοκινήτου σε ποδηλάτου. Σε άλλους οδικούς άξονες, τα ποδήλατα θα μπορούν σε πρώτη φάση να χρησιμοποιούν τη λεωφορειολωρίδα. Σε κάποιους άλλους δευτερεύοντες δρόμους, θα κυκλοφορούν μόνο ποδήλατα και οι κάτοικοι θα μπαίνουν με τα αυτοκίνητά τους μόνο για να παρκάρουν. Ενώ σε κάποιους άλλους δρόμους θα έχουμε μεικτή κυκλοφορία με διαγράμμιση για τους ποδηλάτες, όπως συμβαίνει και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Άρα, αυτό που συζητάμε είναι απολύτως εφικτό. Απλώς πρέπει οι πολίτες να αλλάξουν συνήθειες. Και να αντιληφθούμε πως οι ζωές που χάνονται σήμερα σε οδικά ατυχήματα αλλά και η επιβάρυνση στο περιβάλλον από τη ρύπανση των Ι.Χ. έχουν ως μοναδική διέξοδο τη χρήση ποδηλάτων.
Πώς κυκλοφορεί το ποδήλατο στην Αθήνα;
Σύμφωνα με τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας οι ποδηλάτες κυκλοφορούν στους ποδηλατόδρομους όταν υπάρχουν. Διαφορετικά υποχρεούνται να χρησιμοποιούν το δεξί άκρο του οδοστρώματος όλων των οδών, εκτός από τους αυτοκινητόδρομους και τις οδούς ταχείας κυκλοφορίας, όπου και απαγορεύεται να κυκλοφορούν. Η μόνη απαγόρευση είναι στους αυτοκινητόδρομους, όπως ο Κηφισός και η Αττική Οδός. Στο υπόλοιπο δίκτυο κυκλοφορούν κανονικά, όπως οι μοτοσικλέτες και τα πατίνια.
Επιβαρύνει η κυκλοφορία ποδηλάτων την κίνηση στην πόλη;
Σύμφωνα με τους ειδικούς, το ποδήλατο δεν αποτελεί πρόβλημα για την κίνηση, αντιθέτως, είναι η λύση στο πρόβλημα της κίνησης.
Αν ένα αυτοκίνητο βρεθεί πίσω από έναν ποδηλάτη και καθυστερήσει μερικά δευτερόλεπτα, έτσι και αλλιώς και οι δύο θα σταματήσουν στο επόμενο φανάρι. Δεν τίθεται ζήτημα επιβάρυνσης. Αν κάτι επιβαρύνει την πόλη, αυτό είναι η μηχανοκίνητη κυκλοφορία και όχι το ποδήλατο. Το αυτοκίνητο επιβαρύνει την πόλη, με το καυσαέριο, με τη συμφόρηση, με τα ατυχήματα. Πρέπει να καταλάβουμε πολύ απλά πως ο χώρος που καταλαμβάνει ένα Ι.Χ. για έναν οδηγό, άντε και για κανέναν επιβάτη πού και πού, μπορεί άνετα να χρησιμοποιηθεί από δέκα ποδήλατα. Δηλαδή, η αναλογία που κερδίζουμε στην εξυπηρέτηση, είναι τεράστια. Αρκεί βέβαια να αλλάξουμε συμπεριφορές.
Το πρότυπο των μητροπόλεων του εξωτερικού
Αν και σήμερα δίνουν το παράδειγμα και κινούν τις εξελίξεις στις ποδηλατικές μετακινήσεις, στο πρόσφατο παρελθόν είχαν άγνοια – πλην, όμως, βούληση. Πριν από είκοσι χρόνια υπήρχαν πολλές πόλεις στην Ευρώπη που δεν είχαν καθόλου ποδήλατο όπως η Αθήνα. Αλλά με προσπάθεια χρόνων ανέπτυξαν ποδηλατική κουλτούρα και πλέον έχουν πάρα πολλούς ποδηλάτες, επανακαθορίζοντας βεβαίως τον χώρο. Δεν είναι πλέον σχεδιασμένος μόνο για αυτοκίνητα, αλλά σχεδιασμένος σε κάποια σημεία μόνο για αυτοκίνητα, αλλού μόνο για ποδήλατα, αλλού για κοινή κυκλοφορία. Στην Αθήνα, δεν έχουμε υποδομή για τους ποδηλάτες με αποτέλεσμα να αναμειγνύονται στην κυκλοφορία, κάτι που είναι επικίνδυνο για τους ίδιους τους ποδηλάτες.
Είναι τα ποδήλατα «αόρατα»;
Το επιχείρημα πως τα λίγα ατυχήματα με ποδήλατα θα αυξηθούν, αν αυξηθούν και οι ποδηλάτες στους δρόμους, εκπίπτει βάσει των διεθνών μελετών. Όπως δείχνουν οι διεθνείς μελέτες, όσο μεγαλύτερο δίκτυο ποδηλάτων υπάρχει και όσο περισσότεροι ποδηλάτες κυκλοφορούν στους δρόμους, τόσο μειώνονται τα ατυχήματα και τα σοβαρά περιστατικά.
Τελικά η Αθήνα μπορεί να γίνει πόλη ποδηλάτων;
Οι ειδικοί συμφωνούν πως η Αθήνα όχι μόνο μπορεί να γίνει, αλλά είναι και η ιδανική πόλη για ποδήλατο, λόγω των καλών καιρικών συνθηκών που επικρατούν κατά το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου, αλλά και, παρά τους επτά λόφους της, της βατής γεωμορφολογίας της. Η Αθήνα είναι η ιδανική πόλη για ποδήλατο. Έχουμε τόσο καλό καιρό, τόσες μέρες τον χρόνο με ήλιο. Στο Άμστερνταμ και στην Κοπεγχάγη βρέχει όλο τον χρόνο, και εμείς γκρινιάζουμε.
Συνέντευξη στην εφημερίδα Kathimerini.gr τον Ιανουάριο του 2024
Leave A Comment